تاریخ نگارش : سيزدهم اسفند 1390
بیت‌النور جایگاه کریمه اهل بیت(ع) و شفیعه مردمان
حاجیه تقی زاده فانید
اکنون از محل استقرار کوتاه‌مدت حضرت معصومه(س) در شهر قم به بیت‌النور(خانه نور و روشنایی) یاد می‌شود؛ ایشان بنابر فرموده معصومین(ع) کریمه اهل‌بیت(ع) و برخوردار از کرامت ذاتی و اکتسابی بوده و مردمان(و نه‌تنها امت) را شفاعت می‌کنند.
کلید واژه : بیت‌النور جایگاه کریمه اهل بیت(ع) و شفیعه مردمان
اکنون از محل استقرار کوتاه‌مدت حضرت معصومه(س) در شهر قم به بیت‌النور(خانه نور و روشنایی) یاد می‌شود؛ ایشان بنابر فرموده معصومین(ع) کریمه اهل‌بیت(ع) و برخوردار از کرامت ذاتی و اکتسابی بوده و مردمان(و نه‌تنها امت) را شفاعت می‌کنند.
حضرت معصومه(س) دختر حضرت موسی بن جعفر(ع) هفتمین امام شیعیان و خواهر هشتمین امام معصوم(ع) یعنی حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) است. شخصیت ایشان بسیار والاست و با آن که از سن بالایی برخوردار نبوده، اما هم به لحاظ علاقه به برادر خود به عنوان امام معصوم(ع) و هم به لحاظ جایگاه معنوی شخص ایشان، زمانی که مدت کوتاهی در قم سکنی می‌گزیند، منشأ تحولی مهم می‌شود.
اکنون از محل استقرار و جایگاه ایشان در شهر قم به بیت‌النور(خانه نور و روشنایی) یاد می‌شود، افزود: این تعبیر از آن جهت است که گویی حضرت معصومه(س) با ورود به شهر قم و سکونت کوتاه‌مدت در آن، منشأ پرتوافشانی و نورانیت معنوی و ولایی شده و این امر خود حاکی از عظمت ایشان است.
از آن حضرت با عنوان کریمه اهل بیت(ع) یاد می‌شود، گفت: کریم یا کریمه در عرف ما محدود به بخشنده بودن می‌شود، حال آن‌که بخشنده بودن تنها یکی از مصادیق کرامت است و اگر به آموزه‌های قرآن دقت کنیم، درمی‌یابیم که معنای کرامت گسترده‌تر از بخشنده بودن است و به تصریح خداوند در قرآن کرامت یکی از ویژگی‌های انسان است: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی‌آدَمَ...»(اسراء/70).
حضرت معصومه(س) کریمه است؛ یعنی دارای همان کرامت و ارزش ذاتی است که قرآن از آن یاد کرده است و یکی دیگر از دلایل اتصاف ایشان به صفت کرامت عظمت معنوی و تقوای اکتسابی ایشان است، چنان‌که در قرآن به این امر تصریح شده است: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ»(حجرات/13)؛ انسانی که تقوای بیشتری داشته باشد، از کرامت بالاتری برخوردار است.
کریمه بودن حضرت معصومه(س) به معنای برخورداری آن حضرت از تقوا، طهارت و پاکی والاست که به لحاظ داشتن این مقام طهارت و پاکی، طبیعتاً در کنار همه ارزش‌هایی که ایشان از آن برخوردار است، یکی از آنها نیز بخشنده بودن است و انسان‌های دارای کرامت، طبیعتاً بخشنده نیز هستند.
قم پایگاه علم و دانش و جهاد و اجتهاد و پایگاه معنویت و تقوا و عرفان می‌شود و بزرگانی در حوزه‌های مختلف علمی(فقه و اصول، تفسیر، عرفان، فلسفه و...) بدانجا می‌آیند که این استقرار بزرگان علما در آنجا خود حاکی از جاذبه حضرت معصومه(س) و مدفن ایشان است
جنبه‌های معنوی وجود حضرت معصومه(س) این است که ایشان کریمه اهل بیت(ع) است و کرامت در برابر لئامت(پستی) است و طبق تصریح قرآن کرامت انسان در پرتو تقوا شکل می‌گیرد. ایشان به لحاظ انسان بودن خود، کرامتی ذاتی دارد و به لحاظ تخلق به تقوا، کرامت اکتسابی نیز به دست آورده و این کرامت حاکی از رشد معنوی خود آن حضرت(س) است. با اشاره به روایات معصومین(ع) در بزرگداشت حضرت معصومه(ع) از ائمه معصومین(ع)، مخصوصاً از امام صادق(ع) روایتی نقل شده که حاکی از مقام معنوی بالای حضرت معصومه(ع) است. حضرت امام صادق(ع) فرموده‌اند: دختری از ما اهل بیت(ع) در قم رحلت کرده و در آنجا دفن می‌شود که کار او شفاعت مردم است.
امام صادق(ع) فرموده که کار ایشان شفاعت مردم است و نفرموده شفاعت امت؛ بنابراین این امر نیز خود یکی دیگر از جنبه‌های معنوی وجود حضرت معصومه(س) است که می‌تواند از امت و مردم شفاعت بکند تا آنها را از گناه نجات دهد. همچنان‌که وقتی زوار به حریم حرم آن حضرت(س) نزدیک می‌شوند، حال و تحولی در آنها به وجود می‌آورد که این تحول، زمینه‌ای برای بازنگری در احوال خود و توبه و حرکت به سمت پاکی را در انسان فراهم می‌آورد.
علاوه بر این، اگر انسانی مشکلی داشته باشد و نتواند در دنیا خطاها و گناهان خود را جبران کند، آن حضرت(س) از او شفاعت می‌کند. تمامی این مطالب حاکی از بعد معنوی مقام حضرت معصومه(س) است؛ صرف‌نظر از این‌که آن حضرت، در مقام دختر و خواهر امام معصوم(ع) از مقام ارجمندی برخوردار است.
کسانی که با زمینه معنوی مناسب، با شهر قم ارتباط داشته و بدان رفت و آمد می‌کنند، حقیقتاً این نورانیت و حالت معنوی را ـ ولو در آن لحظاتی که در قم هستند ـ دریافته و احساس می‌کنند؛ بنابراین بیت‌النور بودن جایگاه و محل استقرار، کرامت و شفاعت ایشان از جمله ارزش‌های مهم آن حضرت(س) است. آن حضرت مدت بسیار کوتاهی در قم مانده و در آنجا رحلت کرده و به خاک سپرده شده است و از جمله خصائل آن بزرگواران است که حتی بعد از مرگشان، جاذبه ای دارند که انسان‌ها را گرد خود جمع می‌کنند.
افرادی به عنوان زائر به قم می‌آیند و برخی دیگر در همانجا سکونت گزیده و مستقر می‌شوند تا از برکات معنوی و نورانی وجود معنوی آن حضرت(س) استفاده کنند و این استقرار خود زمینه‌ای برای آموزش و فراگیری دانش، به ویژه دانش دین، فراهم می‌آورد. در شهرها و اماکنی چون نجف، کربلا، سامرا، مشهد، شیراز(شاهچراغ) در مقابر بزرگان اهل بیت(ع) حوزه‌های علمیه دینی نیز شکل می‌گیرد و این امر خود به جاذبه معنوی و نورانیت وجود آنها برمی‌گردد و علاوه بر رشد اخلاقی، معنوی و روحی، زمینه‌ای برای رشد علمی افراد نیز فراهم می‌آید.
اکنون از محل استقرار و جایگاه ایشان در شهر قم به بیت‌النور(خانه نور و روشنایی) یاد می‌شود و این تعبیر از آن جهت است که گویی حضرت معصومه(س) با ورود به شهر قم و سکونت کوتاه‌مدت در آن، منشأ پرتوافشانی و نورانیت معنوی و ولایی شده است
از همین رو قم پایگاه علم و دانش و جهاد و اجتهاد و پایگاه معنویت و تقوا و عرفان می‌شود و بزرگانی در حوزه‌های مختلف علمی(فقه و اصول، تفسیر، عرفان، فلسفه و...) بدانجا می‌آیند که این استقرار بزرگان علما در آنجا خود حاکی از جاذبه حضرت معصومه(س) و مدفن ایشان است. اکنون شاهدیم که افراد بسیاری (چه به صورت ظاهر و چه به صورت مجاور) به سبب این مسئله مجذوب قم می‌شوند.
جاذبه معنوی و نورانیت قم آن را به مرکز علم و تقوا و مرکز حوزه علمیه تبدیل کرده و علمای بزرگی از اقصی نقاط ایران و حتی جهان برای آشنایی با دین و علوم دینی بدانجا روی می‌آورند. در قم اکنون مرکزی با نام جامعة المصطفی(ص) العالمیه ایجاد شده که در آن از همه ملیت‌های دنیا برای آموزش می‌آیند و در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌های علمی مختلف اعم از تفسیر و علوم قرآن، حکمت و کلام و فلسفه، دین‌پژوهی، تاریخ و... آموزش می‌بینند.
درباره جایگاه والای حضرت معصومه(س)باید گفت کسی که حضرت معصومه(س) را در قم زیارت کند، بهشت بر او واجب می‌شود؛ البته طبیعی است که شرط ورود به بهشت، برای کسانی است که زیارت آنان عارفانه و همراه با شناخت باشد و رابطه ولایی معصومین(ع) با خدا و رابطه ولایی خود با ایشان را درک کرده باشد.
منبع-خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)