تاریخ نگارش : بیستم اسفند 1389
فضیلت و خواص سوره نبأ
ابراهیم چراغی
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در فضیلت این سوره می فرمایند : سوره نبأ را یاد بگیرید و اگر می دانستید چه برکات و آثاری در آن نهفته است کارهایتان را تعطیل می کردید و آن را می آموختید و به وسیله آن به خدا تقرب می جستید و خداوند به واسطه آن گناهان شما را می آمرزد جز شرک ورزیدن به او .
ناشر : بخش قرآن تبیان
محتواى این سوره حول چند موضوع است:
الف ـ سؤالى که در آغاز سوره، از حادثه بزرگ (نبأ عظیم) یعنى روز قیامت مطرح شده است.
ب ـ سپس به بیان نمونههائى دال بر امکان معاد و رستاخیزمىپردازد.
ج ـ در بخش دیگر قسمتى از نشانههاى آغاز رستاخیز را بیان مىدارد.
د ـ در بخش دیگرى گوشهاى از عذابهاى دردناک طغیانگران را مطرح می کند.
هـ به دنبال آن قسمتى از نعمتها و مواهب بهشتى را بیان می‌کند. سر انجام با انذار شدیدى از عذاب قریب، و سپس ذکر سرنوشت غمانگیز کافران سوره پایان مىگیرد.
ضمنا نامگذارى این سوره به خاطر تعبیرى است که در آیه دوم آن آمده است، و گاه از آن به عنوان سوره "عمّ" به تناسب آیه نخستین آن تعبیر مىشود.
نبأ عظیم چیست ؟
با بررسی تفسیر نمونه "نبا عظیم "به چند معنی تفسیر شده: قیامت، قرآن، تمام اصول عقائد دینی اعم از مبدء و معاد، ولی قرائن موجود در مجموعه آیات این سوره نشان میدهد که تفسیر آن به " معاد" از همه برتری دارد. ولی در روایات زیادی که از طرق اهل بیت (ع) و بعضی از طرق اهل سنت نقل شده، "نبا عظیم" (خبر بزرگ) به مساله ولایت و امامت امیر مؤمنان " علی" (ع) که مورد اختلاف و گفتگو از سوی جمعی بود، یا به مساله" ولایت به طور اعم" تفسیر شده است. این روایات گاه از خود علی (ع)، و گاه از امامان دیگر (ع) نقل شده که به عنوان نمونه یک روایت را در اینجا میآوریم:
در حدیث آمده است که روز جنگ صفین مردی از لشکر شام در حالی که سلاح بر تن پوشیده، و قرآنی حمایل کرده بود، وارد میدان شد، و سوره «عَمَّ یَتَساءَلُونَ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ» را تلاوت میکرد، علی (ع) شخصا به میدان او آمد و به او فرمود: «أتعرف النبأ العظیم الذی هم فیه مختلفون» آیا میدانی نبأ عظیمی که در آن اختلاف دارند چیست؟! آن مرد در جواب گفت: نه، نمیدانم! امام فرمود:
«انا و اللَّه النبأ العظیم الذی فیه اختلفتم و علی ولایته تنازعتم، و عن ولایتی رجعتم بعد ما قبلتم ... و یوم القیامة تعلمون ما علمتم» ؛ " منم آن نبأ عظیم که درباره آن اختلاف دارید! و در ولایت او به نزاع برخاستهاید، شما از ولایت من باز گشتید بعد از آنکه پذیرفتید، و در قیامت بار دیگر آنچه را قبلا در این زمینه دانستهاید خواهید دانست"! 1
امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس قرائت سوره نبأ را یک سال ادامه دهد و هر روز آن را قرائت نماید از سال خارج نشود مگر اینکه خانه خدا را زیارت خواهد کرد
فضیلت و خواص سوره نبأ
سوره نبا یا ««عم یتسائلون»، «التساول»، «المعصرات»2 و هفتاد و هشتمین سوره قرآن و مکی است و 40 آیه دارد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در فضیلت این سوره می فرمایند: هر کس سوره نبأ را قرائت نماید خداوند در روز قیامت از شراب خنک به وی بنوشاند.3
همچنین فرموده اند: سوره نبأ را یاد بگیرید اگر می دانستید چه برکات و آثاری در آن نهفته است کارهایتان را تعطیل می کردید و آن را می آموختید و به وسیله آن به خدا تقرب می جستید و خداوند به واسطه آن گناهان شما را می آمرزد جز شرک ورزیدن به او.4
امام صادق علیه السلام در روایتی فرموده اند: منظور از نبأ عظیم در این سوره ولایت امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.5
وقتی از امام باقر علیه السلام درباره تفسیر سوره نبأ پرسیدند، از قول امام علی علیه السلام فرمود: خداوند هیچ آیه ای بزرگتر از من و هیچ نبأ عظیمی عظیم تر از من ندارد.6
آثار وبرکات سوره
1) مشرف شدن به زیارت خانه خدا
امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس قرائت سوره نبأ را یک سال ادامه دهد و هر روز آن را قرائت نماید از سال خارج نشود مگر اینکه خانه خدا را زیارت خواهد کرد.7
2) برای بیدار ماندن در شب
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر کس که می خواهد شب بیدار بماند اگر سوره نبأ را قرائت کند چنین می شود و قرائت آن برای کسی که می خواهد در شب مسافرت نماید مفید خواهد بود و او را از شر دزد و راهزن در امان می دارد.8
وقتی از امام باقر علیه السلام درباره تفسیر سوره نبأ پرسیدند، از قول امام علی علیه السلام فرمود: خداوند هیچ آیه ای بزرگتر از من و هیچ نبأ عظیمی عظیم تر از من ندارد
دیگر خواص سوره :
در مصباح کفعمی نیز آمده است: هر کس سوره نبأ را بر پوست آهویی با گلاب و زعفران بنویسد و با خود همراه داشته باشد خوابش کم و بیداری اش زیاد می شود و در امان و حفظ خداوند خواهد بود و اگر نوشته این سوره را به بازو ببندد موجب زیاد شدن نیرویش می شود و نوشیدن آب شسته شده سوره نبأ بیماری های شکم را از بین می برد. 9
--------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها :
(1) تفسیر برهان" جلد 4 صفحه 420 حدیث 9.
(2) درمان با قرآن ، ص135
(3) مجمع البیان، ج10، ص237
(4) مستدرک الوسائل، ج4، ص366
(5) بحارالانوار، ج24، ص352
(6) تفسیر ابی حمزه ثمالی، ص350
(7) ثواب الاعمال، ص121
(8) تفسیرالبرهان، ج5، ص563
(9) المصباح کفعمی، ص459