تاریخ نگارش : بیست و پنجم آبان 1391
جایگاه والای سوره یاسین در قرآن و روایات
مسعود ورزیده
علت این که سوره مبارکه یاسین، قلب قرآن نامیده شده است این است که این سوره دارای مهمترین و اساسی ترین اصول اعتقادی و شاخه های منشعب از آن است .
کلید واژه : سلام بر خاندان یاسین
ناشر : بخش قرآن تبیان
جایگاه والای سوره یاسین در قرآن و روایات
علت این که سوره مبارکه یاسین، قلب قرآن نامیده شده است این است که این سوره دارای مهمترین و اساسی ترین اصول اعتقادی و شاخه های منشعب از آن است .
یس
علامه طباطبایی (ره) در تفسیر شریف المیزان می فرمایند: غرض این سوره بیان اصول سه گانه دین است، چیزى که هست نخست از مساءله نبوت شروع کرده، حال مردم را در قبول و رد دعوت انبیا بیان مى کند، و مى فرماید که: نتیجه دعوت حق انبیاء، احیاى مردم است ، و اینکه آنان در راه سعادت واقع شوند و حجت را بر مخالفین تمام کند، و به عبارت دیگر تکمیل هر دو دسته مردم است، عدّه اى را در طریق سعادت، و جمعى را در طریق شقاوت.
آنگاه این سوره بعد از بیان مسأله نبوت، منتقل مى شود به مسأله توحید، و آیاتى چند از نشانه هاى وحدانیت خدا را برمى شمارد، و سپس به مسأله معاد منتقل شده ، زنده شدن مردم را در قیامت براى گرفتن جزا، و جداسازى مجرمین از متقین را بیان نموده سپس سرانجام حال هر یک از این دو طایفه را توصیف مى کند.
و در آخر دوباره به همان مطلبى که آغاز کرده بود برگشته، خلاصه اى از اصول سه گانه را بیان، و بر آنها استدلال مى کند و سوره را ختم مى نماید.
و از آیات برجسته و بسیار علمى این سوره آیه ((انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون فسبحان الّذى بیده ملکوت کل شى ء و الیه ترجعون )) است، پس این سوره شأنى عظیم دارد، چون هم متعرض اصول سه گانه است و هم شاخه هایى که از آن اصول منشعب مى شود.( ترجمه تفسیر المیزان ، ج 17 ، ص 89)
امام صادق علیه السّلام مىفرمود: هر چیزى قلبى دارد، و قلب قرآن سوره یاسین است، هر کس آن را پیش از خواب و یا در روز پیش از فرا رسیدن شب تلاوت کند، در آن روز از گروهى که در پناه خداوند و روزى آنان مقرر شده است خواهد بود، و اگر کسى شب هنگام پیش از آنکه بخوابد تلاوت کند، خداوند (براى مراقبت از او) هزار فرشته مىگمارد تا او را از شرّ هر شیطان راندهشده و از هر آسیبى مصون بدارند
تفسیر یاسین و آل یاسین
سلیم از امیر المۆمنین علیه السّلام نقل مىکند که فرمود: پیامبر صلى اللَّه علیه و آله نام مبارکش «یاسین» است، و ما هستیم کسانى که خداوند مىفرماید: سلام على آل یاسین، «سلام بر خاندان یاسین»( أسرار آل محمد علیهم السلام / ترجمه کتاب سلیم، ص: 664)
فضیلت سوره یاسین
یس
ابو بصیر نقل کرده است که امام صادق علیه السّلام مىفرمود: هر چیزى قلبى دارد، و قلب قرآن سوره یاسین است، هر کس آن را پیش از خواب و یا در روز پیش از فرا رسیدن شب تلاوت کند، در آن روز از گروهى که در پناه خداوند و روزى آنان مقرر شده است خواهد بود، و اگر کسى شب هنگام پیش از آنکه بخوابد تلاوت کند، خداوند (براى مراقبت از او) هزار فرشته مىگمارد تا او را از شرّ هر شیطان راندهشده و از هر آسیبى مصون بدارند، و اگر در همان روز بمیرد، خداوند او را به پاداش این عمل (تلاوت سوره یاسین) وارد بهشت مىکند، و به هنگام غسل، سى هزار فرشته (بر جنازه او) حاضر مىشوند و همه براى او طلب آمرزش مىکنند، و با حال استغفار او را تا قبر بدرقه مىکنند، و هنگامى که به خاک سپرده شد، آن فرشتگان در درون قبر او خدا را عبادت مىکنند و ثواب آن را به او مىدهند، و (خانه تنگ) قبر او تا آنجا که چشم او کار مىکند گشاده مىگردد، و از فشار قبر ایمن مىشود، و همواره تا به حشر نورى از گور او تا آسمان مىتابد. و به هنگامى که خدا او را از قبر برانگیزد، فرشتگان با اویند و او را بدرقه مىکنند و به رویش لبخند مىزنند و او را به خیر و نیکى بشارت مىدهند تا او را از صراط و میزان بگذرانند و او را در جایگاهى قرار دهند که هیچ مخلوقى (جز کرّوبیان و پیامبران الهى) آن مقام و منزلت را نشاید، و او با پیامبران الهى در پیشگاه خداوند مىایستد، و با غمگساران غم نمىخورد، و با اندوهگینان به اندوه نمىنشیند، و با زارى زارىکنندگان زارى نمىکند.
غرض این سوره بیان اصول سه گانه دین است ، چیزى که هست نخست از مساءله نبوت شروع کرده، حال مردم را در قبول و رد دعوت انبیا بیان مى کند، و مى فرماید که : نتیجه دعوت حق انبیاء، احیاى مردم است، و اینکه آنان در راه سعادت واقع شوند و حجت را بر مخالفین تمام کند، و به عبارت دیگر تکمیل هر دو دسته مردم است، عدّه اى را در طریق سعادت، و جمعى را در طریق شقاوت
آنگاه پروردگار تبارک و تعالى به او مىگوید: اى بنده من! شفاعت کن، که من شفاعت تو را در باره هر کس که خواهى مىپذیرم، و اى بنده من! از من بخواه، که هر چه خواهى تو را خواهم داد، پس حاجت خود را از خدا مىطلبد و حاجتش برآورده مىشود، و شفاعت مىکند و شفاعت او پذیرفته مىشود، و مانند دیگران به حساب او نمىرسند، و مانند دیگران او را توقیف و بازداشت نمىکنند، و چون خوارشدگان زبون و خوار نمىگردد، و مکافات گناهان و اعمال ناپسندى که انجام داده است دامنگیر او نمىشود، و نامه سر گشادهاى به او داده مىشود تا از درگاه خدا فرود آید، و همه مردم (با دیدن او) تمام مردم از روى تعجّب (به هم) مىگویند: خدا پاک و منزّه است! این بنده حتّى یک گناه هم ندارد، و از همدمان و همراهان محمد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم (رسول خدا) خواهد بود.
جابر جعفى از امام محمد باقر علیه السّلام روایت کرده است که فرمود: هر کسى که در عمر خود یک بار سوره یاسین را بخواند، خداوند به شماره هر آفریدهاى در دنیا و در آخرت و آنچه در آسمان است دو میلیون حسنه نوشته و به همین اندازه از گناهانش پاک مىکند، و دچار تنگدستى و بدهکارى و خانه خرابى و رنج و دیوانگى نشود و جذام و وسواس و (سایر) بیماریهاى زیان آور مبتلا نمىگردد، و خداوند دشوارى مرگ را بر وى آسان مىکند، و خود کار قبض روحش را به عهده مىگیرد، و در زمره کسانى خواهد بود که خداوند متعال گشایش روزى و شادمانى او به هنگام مرگ و اسباب خشنودى به پاداشهاى اخروى او را تضمین کرده است، و آنگاه خداوند متعال به تمام فرشتگان خود در آسمانها و زمین خطاب مىکند که: من از این بنده خود راضى شدم، شما هم براى او طلب آمرزش کنید. (پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال، ص: 292)
منابع :
ترجمه تفسیر المیزان ج 17
کتاب پاداش نیکی ها و کیفر گناهان/ ترجمه کتاب ثواب الاعمال
کتاب أسرار آل محمد علیهم السلام / ترجمه کتاب سلیم