تاریخ نگارش : بیست و یکم تير 1392

برخی ضرب المثل های قرآنی
مرضیه علمدار .ب

دیو چو بیرون رود، فرشته درآید:
جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقا. (اسراء: 81)
حق آمد و باطل نابود شد. آری، باطل همواره نابود شدنی است

ناشر : برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی حوزه به کوشش فروغ طاهری

1. تیر در تاریکی رها کردن:
«رَجْما بِالْغَیْبِ؛ تیر در تاریکی می اندازند». (کهف: 22)


2. آشپز که دو تا شد، آش یا شور می شود یا بی نمک:
لَوْ کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إِلاَّ اللّه ُ لَفَسَدَتَا. (انبیاء: 22)
اگر در آنها (زمین و آسمان) جز خدا خدایانی دیگر وجود داشت، به یقین، (زمین و آسمان) تباه می شد.


3. انگشت حسرت به دندان گرفتن:
«عَضُّوا عَلَیْکُمْ الاْءَنَامِلَ مِنْ الغَیْظِ؛ از شدت خشم بر شما، سر انگشتان خود را می گزند». (آل عمران: 119)


4. جان به لب رسیدن:
«بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ؛ جان ها به گلوگاه ها رسید». (احزاب: 10)


5. از ترس قالب تهی کردن:
«کَالَّذِی یُغْشَی عَلَیْهِ مِنْ الْمَوْتِ؛ مانند کسی که مرگ او را فرو گرفته». (احزاب: 19)


6. فرار را بر قرار ترجیح دادن:
«تُوَلُّونَ مُدْبِرِینَ؛ روی بر می گردانید و فرار می کنید». (غافر: 33)


7. دیو چو بیرون رود، فرشته درآید:
جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقا. (اسراء: 81)
حق آمد و باطل نابود شد. آری، باطل همواره نابود شدنی است.


8 . چاه نکن بهر کسی، اول خودت بعدا کسی:
«وَلاَ یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیّیُّ إِلاَّ بِأَهْلِهِ؛ و نیرنگ زشت، جز دامن صاحبش را نگیرد». (فاطر: 43)


9. از عصبانیت بمیر:
«مُوتُوا بِغَیْظِکُم؛ به خشم خود بمیرید». (آل عمران: 119)


10. هر چه می دَوَد، کمتر نتیجه می بیند:
«ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا؛ کوشش در زندگی دنیا، به هدر رفته». (کهف: 104)


11. دل به دل راه دارد:
«تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ؛ دل ها و افکارشان به هم می ماند». (بقره: 118)


12. یک سیب را وقتی به بالا می اندازیم، صد تا چرخ می خورد تا پایین بیاید:
تِلْکَ الاْءَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ. (آل عمران: 140)
ما این روزها (ی شکست و پیروزی) را میان مردم به نوبت می گردانیم.


13. بعد از هر سختی و محنتی، راحتی است:
«إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرا؛ آری با دشواری، آسانی است». (انشراح: 6)


14. یک بام و دو هوا:
«نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَکْفُرُ بِبَعْضٍ؛ ما به بعضی ایمان داریم و بعضی را انکار می کنیم». (نساء: 150)
أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتَابِ وَتَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ. (بقره: 85)
آیا شما به پاره ای از کتاب (تورات) ایمان می آورید و به پاره ای کفر می ورزید؟


15. هر آنچه کاشته ای، بِدْروی:
یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَرا. (آل عمران: 30)
روزی که هر کسی آنچه کار نیک به جای آورده و آنچه بدی مرتکب شده است، حاضر شده می یابد.


16. محبت باید دو طرفه باشد:
«فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ؛ پس مرا یاد کنید، تا شما را یاد کنم». (بقره: 152)