تاریخ نگارش : چهارم دي 1390
دین در آیات الهی
ذبیح الله احیائی
به مجموع باور ها و ارزشها و قوانین مبتنی بر این دو را دین می گویند و دین یا حق است و منشا فطری و الهی دارد و یا انحرافی و ابداعی بشر است و لی در هر حال هیچ کس را بدون دین نمی توان دید .
غیر مومنین به دین اسلام ،در عمل مومن به ادیان انحرافی و یا مکاتب بشری هستند که جایگزین دین الهی نموده اند .
کلید واژه : دین - باور -ارزش - قانون
ناشر : منتشر نشده
در سوره کافرون روی سخن با کافرین است ولی در نهایت عقاید و باور های آنان را دین می نامد و فرمود :
الکافرون : 6 لَکُمْ دینُکُمْ وَ لِیَ دینِ
در سوره حمد یکی از اوصاف الله تعالی -مالک یوم الدین - است .
قیامت روز جزا است - اعم از پاداش نیک یا بد - و مالکیت مطلق در این روز را به الله منسوب می نماید .
هرچند در این جهان هم همین امر حاکم است ولی بنا به اراده حق به بشر نصیبی از مالکیت و اختیار داده شده تا آزموده شود .
جزا ناشی از چیست؟
جزا مبتنی بر خوب و بد ها (ارزش )و باید و نباید ها (امر و نهی ) است و همه اینها مبتنی بر قانون و ابلاغ و اجرای قانون است .
در زندگی دنیا هم همین گونه است و در آخرت به گونه ای کامل و حقیقی .
در قصه حضرت یوسف و داستان پیمانه دین به معنی قانون حاکمیتی مصر است و برادران یوسف پس از خروج از مصر براساس قانون کنعان به بازداشت بنیامین رضایت دادند .
قاعده صلاحیت سرزمینی و شخصی در حقوق کاملا در نظر گرفته شده است .
یوسف : 76 فَبَدَأَ بِأَوْعِیَتِهِمْ قَبْلَ وِعاءِ أَخیهِ ثُمَّ اسْتَخْرَجَها مِنْ وِعاءِ أَخیهِ کَذلِکَ کِدْنا لِیُوسُفَ ما کانَ لِیَأْخُذَ أَخاهُ فی دینِ الْمَلِکِ إِلاَّ أَنْ یَشاءَ اللَّهُ نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ وَ فَوْقَ کُلِّ ذی عِلْمٍ عَلیمٌ
تعبیر دین الملک در آیه شریفه به قانون حاکم بر مصر که حکومت الهی هم نبود صراحت دارد .
در آیه الکرسی تعبیر - لا اکراه فالدین - دلالت بر ایمان و باور قلبی دارد و در این آیه اکراه در دین به نحو مطلق نفی شده است .
در حالی که در احکام دین اکراه و الزام و اجبار و حتی قصاص و حبس و ... وجود دارد .
البقرة : 256 لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ فقد استَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى لاَ انْفِصامَ لَها وَ اللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ
در سوره نور دین به معنی حکم حاکم و امر حکومتی به کار رفته است
النور : 2 الزَّانِیَةُ وَ الزَّانی فَاجْلِدُوا کُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ وَ لا تَأْخُذْکُمْ بِهِما رَأْفَةٌ فی دینِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لْیَشْهَدْ عَذابَهُما طائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنینَ
تعبیر -فی دین الله . -به معنی حکم الله و به حکم دادگاه اسلامی اطلاق شده است .
و در موارد متعدد دیگر هم دین حنیف و دین فطری و دین قیم و ... به کار گرفته شده است .
در یک مورد نیز با تعبیر دین اسلام آمده است که غیر آن از کسی پذیرفته نیست .
آل عمران : 85 وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرینَ
نتیجه :
با توجه به کاربرد دین در آیات شریفه به دست می آید که :
دین به مجموع باور ها ی قلبی و ارزش ها و قوانین و مقررات مبتنی بر همان ارزشها و اعتقادات اطلاق می شود .
2- همه افراد اعم از مومن و کافر و مشرک دارای دین حق یا دین باطل هستند و دین امری فطری و غیر قابل تفکیک از انسان است .
3- فرق دین الهی و دین های جعلی بشری در هدایت گری و سعادت آفرینی و حقانیت است و اختلاف با انبیای الهی بر سر حق و نا حق بودن است نه اصل دین که امری همگانی است
4- همه مکاتب ساخته بشر که ظاهرا غیر دینی و یا ضد دینی هستند به نوعی نسخه بدل دین هستند که جایگزین دین فطری و الهی اسلام می شوند . چون بشر بدون دین قابلیت زندگی اجتماعی و حتی انفرادی را از دست می دهد .