تاریخ نگارش : نوزدهم مهر 1391

بیاید زودتر توبه کنیم !
مسعود ورزیده

این روزها بساط گناه داغ داغ است. بسیاری از کارها در ابتدای راه گناه به نظر نمی‌رسند. شیطان با ابزار گوناگون چنان ظاهرسازی می‌کند که گاه معصوم‌ترین افراد را نیز با خود همراه می‌سازد. در این مسیر بخت با کسانی یار است که زودتر متوجه شوند و راه بازگشت را بیابند.
 کلید واژه : توبه
 ناشر : بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

بیاید زودتر توبه کنیم !
توبه

این روزها بساط گناه داغ داغ است. بسیاری از کارها در ابتدای راه گناه به نظر نمی‌رسند. شیطان با ابزار گوناگون چنان ظاهرسازی می‌کند که گاه معصوم‌ترین افراد را نیز با خود همراه می‌سازد. در این مسیر بخت با کسانی یار است که زودتر متوجه شوند و راه بازگشت را بیابند.

از قدیم گفته‌اند دنیا دار مکافات است. این مکافات برای هر کس شکل و رنگ خاصی می‌تواند داشته باشد. سختی و مشکل برای هر انسانی به شکلی جلوه‌گر می‌شود و در جهان به این بزرگی هیچ کسی را نمی‌توان یافت که در خوشی کامل به سر ببرد. در این میان برای جوان، آن هم یک جوان مسلمان سخت‌ترین مشکل این است که در بین این همه زیبایی و لذت جان خود را از بدی‌ها دور نگاه دارد و سراغ ابزار لهو و لعب که روز به روز بیش‌تر هم می‌شوند نرود. اما از آن سخت‌تر این است که اگر رفت بتواند چشم از گناه بشوید و با توبه و استغفار جان خود را تازه کند.

این روزها بساط گناه داغ داغ است. بسیاری از کارها در ابتدای راه گناه به نظر نمی‌رسند. شیطان با ابزار گوناگون چنان ظاهرسازی می‌کند که گاه معصوم‌ترین افراد را نیز با خود همراه می‌سازد. در این مسیر بخت با کسانی یار است که زودتر متوجه شوند و راه بازگشت را بیابند.

نقشه کارآمدی که شیطان از قدیم الایام برای جوانان داشته و هنوز نیز از آن به خوبی استفاده می‌کند آن است که ای جوان! تا جوانی، جوانی کن. وقتی پیر شدی توبه خواهی کرد و آن‌قدر جهان را زیبا در نظرش جلوه‌گر می‌سازد که فراموش می‌کند دوستانش را که در سنین جوانی دار فانی را وداع گفتند و غافل می‌گردد که شاید فردا نوبت او باشد و بدون آنکه پیری را تجربه کند به سوی حق رهسپار شود.

خداوند متعال و ائمه (علیهم السلام) برای توبه جوانان ارزش فزاینده‌ای قائل هستند و آنچه از بررسی کلمات این بزرگواران به دست می‌آید آن است که بازگشت جوان به سوی خداوند ارزشمندتر از توبه افرادی است که عمری از آنان گذشته و پس از تجربه گناهان فراوان به سوی حق بازگشته‌اند.

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله مى فرمایند: ما من شى ء احب الله تعالى من شاب تائب ؛ هیچ کس پیش خداوند محبوب تر از جوان توبه کار نیست

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در جهان کنونی باید انجام داد تا از دام‌های شیطان در امان ماند تقویت نیروی عقل می‌باشد. امام صادق (علیه السلام) در روایتی به هشام چنین می‌فرمایند:

« ... یا هِشَامُ الصَّبْرُ عَلَى الْوَحْدَةِ عَلَامَةُ قُوَّةِ الْعَقْلِ فَمَنْ عَقَلَ عَنِ اللَّهِ اعْتَزَلَ أَهْلَ الدُّنْیا وَ الرَّاغِبِینَ فِیهَا وَ رَغِبَ فِیمَا عِنْدَ اللَّهِ وَ کَانَ اللَّهُ أُنْسَهُ فِی الْوَحْشَةِ وَ صَاحِبَهُ فِی الْوَحْدَةِ وَ غِنَاهُ فِی الْعَیلَةِ وَ مُعِزَّهُ مِنْ غَیرِ عَشِیرَةٍ ...؛ اى هشام! صبر بر تنهایى نشانه قوت عقل است. کسى که از خدا خردمندى گرفت از اهل دنیا و دنیاطلبان کناره گیرد و به آنچه نزد خداست بپردازد و خدا انیس وحشت او و یار تنهایى او و اندوخته هنگام تنگدستى او و عزیزکننده اوست بى‏فامیل و تبار». (أصول الکافی، ترجمه مصطفوى، ج ‏1، ص 19 و 20)

زندگی در این جهان پر هیاهو بسیار مشکل است. آدمی برای حفظ جان خویش از گناه بایستی از ابزارهای گوناگونی بهره گیرد. یکی از بهترین این وسایل عقل است. بررسی آیات و روایات حاکی از این مسئله می‌باشد که عقل از جایگاه بسیار بالایی نزد خداوند متعال و ائمه (علیهم السلام) برخوردار است. البته باید این نکته را در نظر قرار داد که عقلی که در آیات و روایات مورد تأیید قرار گرفته است، عقل تبعیت‌کننده از قرآن، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و جانشینان به حقشان می‌باشد و منظور از تعقل در منابع دینی، تعقل قرآنی خالص به دور از آرا و اصطلاحات فلسفی، عرفانی و غیره است.
توبه و انابه

اگر فردی از نیروی عقلانی خوبی برخوردار باشد می‌تواند در مواقع حساس راه صحیح را تشخیص دهد. جوان عاقل می‌داند برای شناخت راه صحیح نباید به این توجه نماید که کدام سمت افراد بیش‌تری را در خود جای داده است بلکه باید سنجیده عمل کند و با بهره‌گیری از تعالیم اهل بیت (علیهم السلام) راه خویش را پیدا نماید.

زمانی که نادرستی مسیر برای انسان عاقل مسجل گردد راه خویش را تغییر می‌دهد حتی اگر دوستان و آشنایانش همچنان بر اشتباه خویش پافشاری نمایند. چنین فردی می‌داند که خیلی زود دیر می‌شود و ممکن است فردا زمانی برای جبران باقی نماند.

در این زمان است که ابواب رحمت الهی بر وی گشوده خواهد شد و در آغوش امن الهی قرار خواهد گرفت. زمانی که جوان تصمیم به توبه می‌گیرد خداوند پیش از او به سویش خواهد رفت و مسیر را برایش هموار خواهد ساخت. ملائکه به پیشواز او خواهند رفت و علاوه بر پاداش اخروی در نعمات دنیوی نیز غوطه‌ور خواهد بود و به جایگاهی خواهد رسید که پیش از این فکرش را نیز نمی‌کرد. خداوند خود در قرآن و ائمه (علیهم السلام) در روایات به مۆمنان وعده داده‌اند و وعده آنان حق خواهد بود.

این روزها بساط گناه داغ داغ است. بسیاری از کارها در ابتدای راه گناه به نظر نمی‌رسند. شیطان با ابزار گوناگون چنان ظاهرسازی می‌کند که گاه معصوم‌ترین افراد را نیز با خود همراه می‌سازد. در این مسیر بخت با کسانی یار است که زودتر متوجه شوند و راه بازگشت را بیابند

حال اگر کسی بداند کارش اشتباه است و بر کار ناصواب خویش با بهانه‌هایی چون سختی، خجالت، تنهایی و ... پافشاری کند غضب الهی دامان او را خواهد گرفت چرا که با دست خویش رحمت خداوند را از خود دور ساخته است.

اگر انسان لذت توبه و نزدیکی به خداوند را تجربه نماید دیگر حاضر نیست لحظه‌ای را به دور از او سپری نماید. تمام امور در دستان اوست و رحمتش تنها شامل کسانی خواهد شد که رو به سویش آورده باشند.

ارزش توبه جوانی در روایات

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله مى فرمایند:

ما من شى ء احب الله تعالى من شاب تائب ( آثار الصادقین ، ج 2، ص 166) ؛ هیچ کس پیش خداوند محبوب تر از جوان توبه کار نیست

شاب تا ئب اجره کاجر یحیى بن زکریا. (همان ص 166)

پاداش جوان توبه کننده چون اجر یحیى بن زکریاى پیامبر است .

و حضرت على علیه السلام نیز مى فرمایند:

ستة اشیاء حسن و لکنها من احسن ... و التوبه حسن و هى من الشباب احسن ( مواعظ العددیه ، ص 298)

شش چیز نیکو است ولیکن از شش کس نیکوتر است ، از جمله : توبه نیکوست و لکن توبه از جوانان ، نیکوتر است .