تاریخ نگارش : بیست و نهم مهر 1391

غیبت، امتحان شیعیان!
مسعود ورزیده

ظهور یعنی آشکار شدن بعد از غیبت کردن و مخفی شدن.(المعجم الوسیط، ص578) به عبارتی دیگر ما وقتی می گوییم فلانی ظهور پیدا کرد یعنی قبلا آن شخص حضور داشته ولی مانعی باعث شده که ایشان مخفی شوند. وجود امام زمان علیه السلام و حضور ایشان در زمین ضروری است، نصب و آفریدن امام عجل الله تعالی فرجه الشریف لطفی واجب بر خداوند و حضور ان حضرت تکلیفی واجب بر ایشان است
 کلید واژه : دوران غیبت
 ناشر : بخش مهدویت تبیان

دوران غیبت

ظهور یعنی آشکار شدن بعد از غیبت کردن و مخفی شدن.(المعجم الوسیط، ص578) به عبارتی دیگر ما وقتی می گوییم فلانی ظهور پیدا کرد یعنی قبلا آن شخص حضور داشته ولی مانعی باعث شده که ایشان مخفی شوند. وجود امام زمان علیه السلام و حضور ایشان در زمین ضروری است، نصب و آفریدن امام عجل الله تعالی فرجه الشریف لطفی واجب بر خداوند و حضور ان حضرت تکلیفی واجب بر ایشان است؛ یعنی تا وقتی که مانعی از حضور امام نباشد، باید امام حضور داشته باشند. پس غیبت و عدم حضور امام علیه السلام حاکی از مانعی است که بر سر راه حضور امام قرار گرفت است و آن مانع ایشان را از حضور داشتن معذور داشته است. اما اکنون ما در دوره ای زندگی می کنیم که آن حضرت در پرده غیبت به سر می برند؛ و این غیبت آنچنان است که وسیله ای برای آزمایش بندگان محسوب می شود تا جایی که باعث شده عده ای برای امر ظهور حضرت هر کاری که سبب ساز است را انجام دهند و عده ای نیز به شدت در خواب غفلت فرو رفته تا جایی که ایشان را فراموش کرده و عقیده ای به وجود و ظهور حضرت ندارند! تاجایی که از امام کاظم اینگونه نقل شده است:

«صاحب الامر چاره ای جز غیبت ندارند. به طوری که گروهی از مۆمنان از عقیده خویش بر می گردند. همانا غیبت امام علیه السلام امتحانی است از طرف خداوند که بندگانش را بوسیله آن آزمایش می کند»(بحارالانوار،ج2،ص113).

چرا امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف چاره ای جز غیبت ندارند؟ غیبت را چه کسی بر امام زمان تحمیل کرده است؟ این حتمیت غیبت برای چیست؟ مسلما نمی توان گفت که خداوند وسیله ای جز غیبت برای امتحان شیعیان نداشته است؛ چرا که هر واقعه ای می تواند وسیله ای برای آزمایش بندگان باشد، اما این ناگزیری از غیبت نیز نمی تواند از جانب شخص امام علیه السلام باشد؛ زیرا در این صورت باید قصوری و تقصیری را در شخص امام زمان علیه السلام فرض کرد و چنین فرضی با معصوم بودن امام نا سازگار است.

وجود امام زمان علیه السلام و حضور ایشان در زمین ضروری است، نصب و آفریدن امام عجل الله تعالی فرجه الشریف لطفی واجب بر خداوند و حضور ان حضرت تکلیفی واجب بر ایشان است؛ یعنی تا وقتی که مانعی از حضور امام نباشد، باید امام حضور داشته باشند. پس غیبت و عدم حضور امام علیه السلام حاکی از مانعی است که بر سر راه حضور امام قرار گرفت است و آن مانع ایشان را از حضور داشتن معذور داشته است

پس باید بگوییم که انسان ها و مردم غیبت را بر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تحمیل کرده اند؛ یعنی خداوند متعال اراده کرده است که انسان را با گذر از میدان انتخاب و اختیار به تکامل برساند و این میدان نبرد به قدری خطیر و وسیع است که شامل تحمیل غیبت بر امام عجل الله تعالی فرجه الشریف و حتی شامل تحقق و تعجیل ظهور نیز می شود. در حدیث فوق غیبت وسیله ای برای آزمایش مۆمنین شمرده شده است، اما تنها غیبت امام علیه السلام وسیله آزمایش شیعیان نیست، بلکه ظهور حضرت نیز آزمایشی بزرگ برای شیعیان می باشد. توضیح اینکه اغلب افراد گمان می کنند که خداوند متعال فقط با ناملایمات و شرور و گرفتاری ها انسان را آزمایش می کند ، ولی با بررسی آیات و روایات می فهمیم که انسان با نعمت ها و حسنات و لذات نیز آزمایش می شود. لذا هنگامی که حضرت سلیمان علیه السلام با یک چشم بر هم زدن تاج و تخت ملک سبا را نزد خویش حاضر دید و به عظمت قدرتی که خداوند به او عطا کرده است آگاه شد، فرمود: « این از فضل پروردگار من است تا مرا آزمایش کند که آیا شکر او را به جا می آورم یا کفران می کنم»( سوره نمل آیه 40)

و نیز خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« ونبلوکم بالشر و الخیر فتنة» « شما را به بدی ها و خوبی ها آزمایش می کنیم» (سوره انبیاء آیه 35)

چرا امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف چاره ای جز غیبت ندارند؟ غیبت را چه کسی بر امام زمان تحمیل کرده است؟ این حتمیت غیبت برای چیست؟ مسلما نمی توان گفت که خداوند وسیله ای جز غیبت برای امتحان شیعیان نداشته است؛ چرا که هر واقعه ای می تواند وسیله ای برای آزمایش بندگان باشد، اما این ناگزیری از غیبت نیز نمی تواند از جانب شخص امام علیه السلام باشد

بنا براین همان طور که مصیبت فراق امام زمان علیه السلام برای ما آزمایشی بزرگ است حضور و ظهور آن حضرت نیز آزمایش عظیمی برای ما است؛ یعنی در غیبت امام علیه السلام با صبر بر این مصیبت و تثبیت ایمانمان و تبلیغ تشیع و زمینه سازی برای ظهور آزمایش می شویم، همان طور که در حضور آن حضرت با جهاد در رکاب ایشان و حمایت از حکومت امام علیه السلام آزمایش خواهیم شد! نتیجه اینکه غیبت امام زمان ارواحنا له الفداه همان طور که در حدیث به آن اشاره شده است، گر چه وسیله ای برای آزمایش شیعیان است، ولی علت برای غیبت نمی تواند باشد. شیخ طوسی در نقد این علت می فرماید:

علت صدور اخباری که درباره امتحان شیعه هنگام غیبت حضرت علیه السلام وارد شده است اطلاع دادن از دشواری ها و سختی هایی است که اتفاق می افتد، نه اینکه خداوند متعال امام عجل الله تعالی فرجه الشریف را غایب نموده است که این مشکلات پیش آید ( تا بندگان آزمایش شوند) چگونه خداوند اراده چنین کاری را می کند در حالی که در غیبت امام علیه السلام مۆمنین از طرف ظالمان مورد ستم قرار می گیرند و اگر خداوند چنین اراده ای کند گناه و معصیت خدا محسوب می شود، پس خداوند متعال چنین اراده ای را نمی کند بلکه سبب غیبت همان خوف و ترس است.( شیخ طوسی،کتاب الغیبه،ص334)


منابع:

شیخ طوسی،کتاب الغیبه

المعجم الوسیط

نظریه اختیاری بودن ظهور، علیرضا نودهی

بحارالانوار، محمد باقر مجلسی