تاریخ نگارش : سي و يکم خرداد 1390

چرا سوره «رحمن» عروس قرآن و سوره «یس» قلب قرآن نام دارد؟
مریم ریاحی

از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) روایت شده است: «لِکُلِّ شَىْء عَرُوسٌ وَ عَرُوسُ الْقُرآنِ سُورَةُ الرَّحْمن; براى هر چیزى عروسى است و عروس قرآن، سوره رحمن است.»
هم چنین این سوره به طور کلى، بیانگر نعمت هاى مادّى و معنوى خداوند است که بر بندگان ارزانى داشته است; از طرفى، تکرار آیه «فبأىّ ءَالاء ربّکما تُکذّبان» در مقطع هاى کوتاه، آهنگ جالب و زیبایى به سوره داده و این آهنگ، وقتى با محتواى آیات ]بیان نعمت هاى خدا[ آمیخته شود، جاذبه بیشترى پیدا مى کند; به همین جهت آن را عروس قرآن مى گویند. سوره مبارک «یس» را قلب قرآن مى گویند; زیرا در حدیثى از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل شده است: «هر چیزى قلبى دارد و قلب قرآن، سوره یس است». شاید مطالب موجود در این سوره و اهمیت آنها که شامل مهم ترین و حیاتى ترین مسائل اسلامى است، موجب شده است که سوره یاسین به مثابه قلب قرآن تلقى شود. این سوره بخشى از اصول اعتقادات هم چون: «توحید»، «نبوت» و «معاد» را بازگو مى کند; بنابراین، سوره شأنى عظیم دارد; هم از جهت اصول یاد شده و هم از سوى شاخه هاى متفرع بر آنها. شاید نیز از این رو باشد که در روایات شیعى و سنى، «قلب» قرآن نام برده شده است.
توضیح این که قلب براى هر موجود زنده، نقش اساسى و بنیادى را ایفا مى کند; به گونه اى که بدون داشتن قلب، آن موجود زنده نمى تواند به حیات خود ادامه دهد و بر طبق روایت مزبور، اگر قرآن را به یک موجود تشبیه کنیم، سوره مبارک «یس» قلب آن خواهد بود. این امر نشان مى دهد که در این سوره، مهم ترین و حیاتى ترین مسائل ـ اسلام که شامل اصول اعتقادات اسلام (توحید، نبوت و معاد) و خالقیت مى شود ـ بیان شده است; به همین جهت است که به این سوره، قلب قرآن گفته شده است.
>سوره مبارک «یس» را قلب قرآن مى گویند; زیرا در حدیثى از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل شده است: «هر چیزى قلبى دارد و قلب قرآن، سوره یس است».[3] شاید مطالب موجود در این سوره و اهمیت آنها که شامل مهم ترین و حیاتى ترین مسائل اسلامى است، موجب شده است که سوره یاسین به مثابه قلب قرآن تلقى شود. این سوره بخشى از اصول اعتقادات هم چون: «توحید»، «نبوت» و «معاد» را بازگو مى کند; بنابراین، سوره شأنى عظیم دارد; هم از جهت اصول یاد شده و هم از سوى شاخه هاى متفرع بر آنها. شاید نیز از این رو باشد که در روایات شیعى و سنى، «قلب» قرآن نام برده شده است.[4]
توضیح این که قلب براى هر موجود زنده، نقش اساسى و بنیادى را ایفا مى کند; به گونه اى که بدون داشتن قلب، آن موجود زنده نمى تواند به حیات خود ادامه دهد و بر طبق روایت مزبور، اگر قرآن را به یک موجود تشبیه کنیم، سوره مبارک «یس» قلب آن خواهد بود. این امر نشان مى دهد که در این سوره، مهم ترین و حیاتى ترین مسائل ـ اسلام که شامل اصول اعتقادات اسلام (توحید، نبوت و معاد) و خالقیت مى شود ـ بیان شده است; به همین جهت است که به این سوره، قلب قرآن گفته شده است.

[1]. المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانى، ج 19، ص 155.

[2]. تفسیر نمونه، ج 23، ص 91 ـ 92.

[3]. المیزان، ج 17، ص 62.

[4]. ر.ک: همان، ج 17، ص 89 ـ 90.