بررسی واژه ی«عَلَیهِ»
توضیح : واژه «عَلَیهِ» در عبارت «وَ لَا یُجَارُ عَلَیهِ» از نظر نحوی و معنایی بسیار مهم است.
1. جایگاه نحوی «عَلَیهِ»
این کلمه جار و مجرور است و متعلق به فعل «یُجَارُ» که مجهول است.
در چنین ساختاری، «عَلَی» به معنای «بر ضد» نیست، بلکه نشاندهنده کسی است که قرار است مورد حمایت قرار گیرد.
در زبان عربی، وقتی فعل «أَجَارَ» (یُجِیرُ) به کار میرود، معمولاً مفعول مستقیم را میگیرد (مثلاً: «أَجَارَهُ» = او را پناه داد). اما وقتی به صورت مجهول بیاید، عبارت با «عَلَی» نشان میدهد که کسی قرار است مورد حمایت یا تحت پناه قرار بگیرد، اما این اتفاق نمیافتد.
2. تحلیل معنایی
در این آیه، «وَ لَا یُجَارُ عَلَیهِ» به این معناست که هیچکس نمیتواند خدا را تحت حمایت خود قرار دهد یا او را در پناه بگیرد.
«عَلَیهِ» نشان میدهد که این عمل باید بر روی خدا انجام شود، اما این کار شدنی نیست.
برخلاف مخلوقات که نیاز به پناه و حمایت دارند، خداوند بینیاز از هرگونه حمایت است.
3. تفاوت با «علیه» در مفهوم «بر ضد»
در برخی موارد، «عَلَی» ممکن است معنای «بر ضد» بدهد، اما در اینجا چنین برداشتی صحیح نیست.
اگر «عَلَیهِ» به معنای «بر ضد او» بود، باید انتظار داشت که عبارت به مفهومی مانند «هیچکس علیه او پناه داده نمیشود» منتهی شود، که با مضمون آیه همخوانی ندارد. در اینجا، تأکید بر این است که هیچکس نمیتواند خدا را تحت پناه یا حمایت خود قرار دهد.
نتیجهگیری:
پس «عَلَیهِ» در این آیه به این معناست که هیچکس نمیتواند خدا را تحت حمایت خود بگیرد، برخلاف او که به دیگران پناه میدهد.