در این آیه ی شریفه، خصوصیت روز جزا مجمل بیان شده است و این اجمال در سوره ی مبارکه ی انفطار، آیات شریفه ی 17 تا 19 تفسیر و تبیین شده است:
" وَ ما أَدْراکَ ما یَوْمُ الدِّینِ. ثُمَّ ما أَدْراکَ ما یَوْمُ الدِّینِ. یَوْمَ لا تَمْلِکُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَیْئاً وَ الْأَمْرُ یَوْمَئِذٍ لِلَّهِ."
"وتو چه می دانی که روز جزا چیست؟ ، و باز چه می دانی که روز جزا چیست ؟، روزیست که کسی درباره کسی اختیاری ندارد و فرمان در آن روز مختص خداست." (ترجمه ی علامه طباطبایی رحمه الله علیه).
یوم الدین روزی است که:
"... یَوْمٌ لا بَیْعٌ فیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ ... "( سوره ی مبارکه ی بقره ، آیه ی شریفه ی 254). "روزی که در آن نه داد و ستدی و نه دوستی و رفاقتی و نه میانجیگری و شفاعتی است".
"...وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ." (سوره ی مبارکه ی بقره ، آیه ی شریفه ی 166) "...و همه ی علل و اسباب گسسته شود...". به عبارت دیگرهمه ی روابط و تأثیر و تأثرات بین اسباب عالم منقطع می شود و هیچ سببی نمی تواند مؤثر واقع گردد. بنابراین هیچ شخصی به نفع هیچ شخص دیگر مالک چیزی نمی باشد، ومطلقا همه ی امور و فرمان از آن خداست.

أَصْحابَ النَّارِ
به نظر می رسد هر چه در قرآن " اصحاب النار" آمده مقصود از آن " اهل آتش " است، مگر در آیه ی مبارکه ی: "وَ ما جَعَلْنا أَصْحابَ النَّارِ إِلاَّ مَلائِکَةً... " (سوره ی شریفه مدثر، ابتدای آیه ی مبارکه ی 31) که مقصود و منظور از آن " فرشتگان نگهبان جهنم " است.

وکسانی اند که شرم گاه های خود را نگه دارند

و به راستی، به موسی و هارون موهبت تشخیص ( حق از باطل ) را عطا کردیم که برای پرهیز کاران روشنایی بخش و مایه ی یادآوری باشد.

" و به آن دو(موسی«ع» و هارون«ع») کتاب روشن و روشن کننده (موهبت تشخیص حق از باطل) عطا کردیم ".
توضیح:
مفسران " الْکِتابَ الْمُسْتَبینَ " را همان تورات دانسته اند که در بیان ، بلیغ بوده (بیضاوی، 1418، ج5، ص1 ، سیوطی، 1416، ج1، ص453) و احکام الهی از جمله حلال و حرام در آن به صورت واضح بیان شده است.(فیروزآبادی، بی تا، ج1، ص378 ، مغنیه، 1424، ج6، ص353 ، خطیب، 1383، ج1، ص549).
گرچه برخی معتقدند ایتای کتاب به حضرت هارون(ع) در این آیه مجازی است و از آنجا که ایشان یاور حضرت موسی(ع) در رسالت بوده، ایتای کتاب در مورد ایشان نیز به کار رفته است(ابن عاشور، بی تا، ج23، ص5).
ولی باید به دو نکته توجه داشت:
اول این که در آیه ی مذکور کتاب همراه با صفت " مُسْتَبینَ " آمده است. مُسْتَبینَ از ریشه ی "بَ یَ نَ " به معنای قطع (فراهیدی، 1410، ج8، ص380)، جدایی و دوری از چیزی (ابن فارس، 1399، ج1 ، ص32) و وضوح بعد از ابهام و اجمال به واسطه جدا کردن است. (مصطفوی، 1360، ص366) و با کلمه ی "فرقان" اشتراک معنایی دارد و هر دو بر جدایی و تفریق دلالت می کنند.
دوم اینکه در تمامی آیات قرآن کریم، ایتای تورات تنها به حضرت موسی(ع) اختصاص یافته و اشتراک این دو بزرگوار (ع) در ایتای "فرقان" است.
بر این اساس به نظر می رسد واژه ی "فرقان" نیز به کتاب آسمانی اختصاص ندارد و ممکن است منظور از آن معجزات، براهین عقلی و...باشد.(جوادی آملی، 138، ج4، ص427). توجه به داستان حضرت موسی و هارون(ع) در سوره های یونس، مومنون، طه، و قصص این مفهوم را تقویت می کند، زیرا در این سوره ها ، حضرت موسی و هارون(ع) به همراه "آیات" و "سلطان مبین" به سوی فرعونیان فرستاده شدند. بیشتر مفسران معتقدند که مراد از "آیات" و "سلطان مبین" معجزات و حجت های واضحی است که به هردوی این دو بزرگوار(ع) داده شد و صرف کتاب تورات نیست.(رازی، 1420، ج23، ص101، زحیلی، 1418، ج18، ص51).
بنابراین با توجه به معانی لغوی واژه ها و هم چنین روابط جانشینی در آیات مذکور به نظر می رسد که "فرقان" همان " الْکِتابَ الْمُسْتَبینَ " به معنای جدایی و موهبت شناسایی یا تشخیص است.
و در مواردی که این واژه در باره ی انسان به کار رفته است، واژه ی "تشخیص" مناسب ترین معادل به نظر می رسد.

« عفو » : در متن آمده است.
 توضيح :
 عفو در قرآن کریم

۱- تعریف و مفهوم واژه عفو
 واژه «عَفْو» از ریشه «عَ - فَ - وَ» گرفته شده و در لغت به معنای محو کردن، بخشیدن، ترک کیفر و نادیده گرفتن خطا آمده است. راغب اصفهانی در مفردات، عفو را به معنای قصد گرفتن چیزی دانسته و بیان می‌کند که گاهی به معنای فزونی و رشد نیز به کار می‌رود. در کاربرد قرآنی، این واژه به معنای گذشت از مجازات، اسقاط حق، و اعتدال در انفاق نیز استفاده شده است.

۲- تعداد کاربردهای واژه عفو در قرآن
واژه «عفو» و مشتقات آن ۳۴ بار در قرآن کریم به کار رفته است که شامل موارد زیر می‌شود:
 الْعَفْوَ (بخشودن گناه، محو اثر)
 عَفَا (گذشت، نادیده گرفتن)
 الْعافِینَ (گذشت‌کنندگان)

۳- کاربردها و مصادیق عفو در قرآن

 الف) عفو الهی از بندگان
قرآن کریم در آیات متعددی به عفو و بخشایش الهی اشاره کرده است:
 سوره شوری، آیه ۲۵: «وَهُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَعْفُوا عَنِ السَّیِّئَاتِ» (و او کسی است که توبه را از بندگانش می‌پذیرد و از بدی‌های آنان در می‌گذرد).
 سوره نساء، آیه ۴۳: «عَفَا اللَّهُ عَنکُمْ» (خداوند شما را بخشید).
 سوره مائده، آیه ۹۵: «عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ» (خداوند از آنچه در گذشته انجام داده‌اید گذشت کرد).

 ب) عفو انسان‌ها نسبت به یکدیگر
قرآن کریم انسان‌ها را به عفو و گذشت از یکدیگر توصیه کرده است:
 سوره آل عمران، آیه ۱۳۴: «وَالْکاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعافِینَ عَنِ النَّاسِ» (و خشم خود را فرو می‌برند و از مردم در می‌گذرند).
 سوره تغابن، آیه ۱۴: «وَإِن تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» (و اگر عفو کنید و گذشت نمایید و ببخشید، بی‌تردید خداوند آمرزنده و مهربان است).
 سوره شوری، آیه ۴۰: «فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ» (هر کس عفو کند و اصلاح نماید، پاداش او بر عهده خداوند است).

 ج) عفو در روابط حقوقی و اجتماعی
 سوره بقره، آیه ۲۱۹: «یَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ» (از تو می‌پرسند چه چیزی انفاق کنند؟ بگو: "آنچه فزون‌تر از نیاز شماست").
 سوره بقره، آیه ۲۳۷: «إِلَّا أَنْ یَعْفُونَ أَوْ یَعْفُوَا الَّذِی بِیَدِهِ عُقْدَةُ النِّکَاحِ» (مگر این که آنان [زنان] گذشت کنند یا کسی که گره ازدواج به دست اوست عفو نماید).

 د) عفو به معنای فزونی و کثرت
 سوره اعراف، آیه ۹۵: «حَتَّى عَفَوْا وَقَالُوا قَدْ مَسَّ آبَاءَنَا الضَّرَّاءُ وَالسَّرَّاءُ» (تا این که فراوان شدند و گفتند: "به نیاکان ما سختی و راحتی رسید").

۴- مراتب عفو در قرآن
عفو در قرآن کریم دارای مراتب مختلفی است:

 عفو فردی: گذشت شخصی نسبت به خطای دیگران که در آیات متعددی توصیه شده است.
 عفو اجتماعی: گذشت در روابط اجتماعی که موجب همبستگی و آرامش می‌شود.
 عفو حکومتی و قضایی: در موارد شرعی مانند قصاص، ولی دم اختیار عفو دارد (سوره بقره، آیه ۱۷۸: . «فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ...»).

۵- تأثیرات عفو در جامعه از منظر قرآن
قرآن کریم عفو را به عنوان یک عامل مهم در اصلاح جامعه معرفی کرده است:

 تحکیم روابط اجتماعی: عفو موجب تقویت همبستگی و کاهش خشونت می‌شود.
 گسترش فضیلت‌های اخلاقی: خداوند پاداش عفو را بر عهده گرفته است (سوره شوری، آیه ۴۰).
 ایجاد آرامش روانی: عفو مقدمه‌ای برای اصلاح و آرامش قلبی است.
 کاهش دشمنی‌ها: قرآن کریم توصیه می‌کند که بدی را با نیکی پاسخ دهیم (سوره فصلت، آیه ۳۴).

نتیجه‌گیری
 عفو در قرآن کریم علاوه بر گذشت و بخشش، شامل اسقاط حق، فزونی و اعتدال در انفاق نیز می‌شود. قرآن کریم این مفهوم را به‌عنوان یکی از اصول اخلاقی و اجتماعی معرفی کرده که هم در روابط فردی و هم در نظام حقوقی و اجتماعی تأثیرگذار است. بر این اساس، عفو نقش مهمی در سلامت روان، تحکیم روابط اجتماعی و گسترش محبت میان مردم دارد و از توصیه‌های قرآنی برای تعالی جامعه محسوب می‌شود.

«وَ هُوَ یُجِیرُ» : «و او پناه می‌دهد»

«وَ لَا یُجَارُ عَلَیْهِ» : «و هیچ‌کس نمی‌تواند او را تحت پناه خود گیرد»
 توضيح :
(معنای صحیح «عَلَیهِ» حفظ شده است).