آیه 10 سوره کهف. إِذْ أَوَی الْفِتْیَةُ إِلَی الْکَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا
آن گاه که آن جوانمردان (از بیم دشمن) در غار کوه پنهان شدند و از درگاه خدا مسئلت کردند بار الها، تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتی عطا فرما و بر ما وسیله رشد و هدایتی کامل مهیّا ساز.(راه نجاتی پیش پای ما بگذار).
این آیه ی 10 سوره ی کهف می باشد. این جوانمردان برای نجات جانشان به غاری پناه برده اند و از طرفی پادشاه آنها را دنبال کرده و برای تنبیه آنها دستور داده در غار را محکم مسدود کنند. لذا آنها از همه جا امیدشان قطع شده و راه نجاتی پیدا نمی کنند و در درون غار گیر افتاده اند و فکرشان هم به جایی نمی رسد. لذا رو به درگاه خداوند نموده و می گویند: رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً این جمله یعنی خدایا فکر ما دیگر به جایی نمی رسد تو خودت هر طوری هست راه نجاتی پیش پای ما قرار بده . چنین موقعیتی ممکن است برای هرکسی پیش بیاید. درِ غار بکلی بسته شده هر چه فکر می کنند می بینند فکرشان به جایی قد نمی دهد.
من لدنک یعنی از راهی که اصلا به فکر ما نمی رسد. لذا خداوند در آیه ی بعد می فرماید با یک اشاره آنها را سیصد و نه سال به خواب بردیم خودشان هم نفهمیدند چه شد. بعد از مدتی طولانی که به خواب رفتند و بعد بیدار شدند. خودشان هم مبهوت شده بودند که چه اتفاقی افتاده. در غار باز شده بود و همه چیز عوض شده بود.
آیه 11 سوره کهف. فَضَرَبْنَا عَلَیٰ آذَانِهِمْ فِی الْکَهْفِ سِنِینَ عَدَدًا
پس ما (در آن غار از خواب) بر گوش و هوش آنها تا چند سالی پرده بیهوشی زدیم.
یادم هست در جبهه که بودیم بعد از نماز جماعت یکی از شعارهای ما این بود. خدایا خدایا! زیارت کربلا نصیب ما بفرما. ولی به فکرمان نمی رسید چطور راه که مسدود هست. مگه می شود. مگر امکان دارد
سخن من اینجاست اگر ما مثل اصحاب کهف در آن موقع به خواب می رفتیم و اکنون چشم باز می کردیم نمی گفتیم خدایا چه اتفاقی افتاده
آیا قصه ی اصحاب کهف در زندگی ما اتفاق نمی افتد؟
ا

بسم الله الرحمن الرحیم
قُل یٰأَیُّهَا الکٰفِرونَ ( الکافرون 1)
قُلۡ یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ هَادُوٓاْ إِن زَعَمۡتُمۡ أَنَّکُمۡ أَوۡلِیَآءُ لِلَّهِ مِن دُونِ ٱلنَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ ٱلۡمَوۡتَ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ (جمعه: 6 )
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نُودِیَ لِلصَّلَوٰةِ مِن یَوۡمِ ٱلۡجُمُعَةِ فَٱسۡعَوۡاْ إِلَىٰ ذِکۡرِ ٱللَّهِ وَذَرُواْ ٱلۡبَیۡعَۚ ذَٰلِکُمۡ خَیۡرࣱ لَّکُمۡ إِن کُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ (جمعه: 9 )
در اول این سه آیه دقت کنید خداوند موقعی که می خواهد یهودیان متعصب و کافران کینه توز را مورد خطاب قرار دهد مستقیماً با آنها سخن نمی گوید بلکه از پیامبر می خواهد سخن او را به آنها برساند . قُلۡ یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ هَادُوٓاْ إِن زَعَمۡتُمۡ أَنَّکُمۡ أَوۡلِیَآءُ لِلَّهِ مِن دُونِ ٱلنَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ ٱلۡمَوۡتَ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ (جمعه: 6 ) ولی وقتی مومنان را مورد خطاب قرار می دهد مستقیماً با آنها سخن می گوید حتی از پیامبر هم نمی خواهد بین مومنان و خودش واسطه شود . یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نُودِیَ لِلصَّلَوٰةِ مِن یَوۡمِ ٱلۡجُمُعَةِ فَٱسۡعَوۡاْ إِلَىٰ ذِکۡرِ ٱللَّهِ وَذَرُواْ ٱلۡبَیۡعَۚ ذَٰلِکُمۡ خَیۡرࣱ لَّکُمۡ إِن کُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ (جمعه: 9 ) خداوند چنین خطاب غیر مستقیم را هم با کافران می کند قُل یٰأَیُّهَا الکٰفِرونَ ( الکافرون 1) یعنی اینکه من با یهودیان متعصب و ستیزه جو و کافران اصلا رابطه ای ندارم و میل سخن گفتن با آنها ندارم ای پیامبر من با این دو گروه قهرم . چنین کاری را ما امروزه با آمریکا که دشمن ماست انجام می دهیم یعنی مستقیم با امریکایی ها حرف نمی زنیم بلکه از یک کشور ثالث می خواهیم پیام ما را به آنها برساند . در هیچ جای قران خداوند نگفته قل یا ایها الذین آمنوا همه جا مستقیم با مومنان سخن گفته است .
در آیه های زیر دقت کنید که خداوند با چه کسانی مستقیم و با چه کسانی غیر مستفیم حرف می زند .
یٰأَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا... _الأحزاب (41، 70، 56 ، 69،49،9،53) - الأنفال (،45، 24، 29 ، 15، 20، 27) - الحج (77)- البقرة (282، 267،254 ، 183، 208،278 ، 264، 172، 104 ، 178، 153) - النساء (71،43 ، 19،29 ، 34 ، 59 ،135 ،94، 144، 136 )- آل‌عمران (102 ،118 ،149،100،130، 156 )- محمد (33) - المائدة (1 ،80، 35 ،2 ،6 ،90 ، 87 ، 105، 11،94، 57 ،54 ،101 ، 106 ،95 ) - الصف (14 ، 10) - التوبة (23 ، 38 ، 34 ، 28 ، 123) الحشر (18) المنافقون (9)- التغابن (14)- التحریم ( ، 8 ، 6)- الحدید (28)- المجادلة ( 9، 12، 11)- -الجمعة (9)- النور (27، 58 ، 21)- الحجرات (12، 6،1 ، 2 ، 11) - الممتحنة (13 ، 10 ، 1)-
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ... - فاطر (15) - لنساء ( 1 ، 107 ، 174)- البقرة (168)- النمل (16)- الحجرات (13)- فاطر (3)- یونس (23 ، 104 ، 57 ، 104)- المائدة (51)- لقمان (33)- الحج ( 73 ، 5 )
قُل یٰأَیُّهَا النّاسُ... یونس (108)- لأعراف (158)
قُل یٰأَیُّهَا الکٰفِرونَ ... الکافرون (1)
قُل یٰأَیُّهَا الَّذینَ هادوا... الجمعة (6)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ ... - - التوبة (73) - - الأحزاب (1)- التحریم (9 ، 1)- الأحزاب (28 ، 45 ، 59، 50 )- الأنفال (70، 34 ، 65)- الممتحنة (12)- الطلاق (1)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلۡإِنسَٰنُ ...- الانفطار (6) - فاطر (5)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ .... المدثر (1)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلۡمُزَّمِّلُ ... المزمل (1)
یٰأَیُّهَا الرُّسُلُ ... المؤمنون (51) -المائدة (40 ، 41، 67)-
یٰأَیُّهَا الَّذینَ أوتُوا الکِتٰبَ... النساء (47)
یَـٰٓأَیَّتُهَا ٱلنَّفۡسُ ٱلۡمُطۡمَئِنَّةُ ... فجر (29)

بسم الله الرحمن الرحیم
قُلۡ یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ هَادُوٓاْ إِن زَعَمۡتُمۡ أَنَّکُمۡ أَوۡلِیَآءُ لِلَّهِ مِن دُونِ ٱلنَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ ٱلۡمَوۡتَ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ (جمعه: 6 )
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نُودِیَ لِلصَّلَوٰةِ مِن یَوۡمِ ٱلۡجُمُعَةِ فَٱسۡعَوۡاْ إِلَىٰ ذِکۡرِ ٱللَّهِ وَذَرُواْ ٱلۡبَیۡعَۚ ذَٰلِکُمۡ خَیۡرࣱ لَّکُمۡ إِن کُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ (جمعه: 9 )
در اول این دو آیه دقت کنید خداوند موقعی که می خواهد یهودیان را مورد خطاب قرار دهد مستقیماً با آنها سخن نمی گوید بلکه از پیامبر می خواهد سخن او را به آنها برساند . قُلۡ یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ هَادُوٓاْ إِن زَعَمۡتُمۡ أَنَّکُمۡ أَوۡلِیَآءُ لِلَّهِ مِن دُونِ ٱلنَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ ٱلۡمَوۡتَ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ (جمعه: 6 ) ولی وقتی مومنان را مورد خطاب قرار می دهد مستقیماً با آنها سخن می گوید حتی از پیامبر هم نمی خواهد بین مومنان و خودش واسطه شود . یَـٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نُودِیَ لِلصَّلَوٰةِ مِن یَوۡمِ ٱلۡجُمُعَةِ فَٱسۡعَوۡاْ إِلَىٰ ذِکۡرِ ٱللَّهِ وَذَرُواْ ٱلۡبَیۡعَۚ ذَٰلِکُمۡ خَیۡرࣱ لَّکُمۡ إِن کُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ (جمعه: 9 ) خداوند چنین خطاب غیر مستقیم را هم با کافران می کند قُل یٰأَیُّهَا الکٰفِرونَ ( الکافرون 1) یعنی اینکه من با یهودیان متعصب و ستیزه جو و کافران اصلا رابطه ای ندارم و میل سخن گفتن با آنها ندارم ای پیامبر من با این دو گروه قهرم . چنین کاری را ما امروزه با آمریکا که دشمن ماست انجام می دهیم یعنی مستقیم با امریکایی ها حرف نمی زنیم بلکه از یک کشور ثالث می خواهیم پیام ما را به آنها برساند .
در قرآن خداوند منافقان را مورد خطاب قرار نمی ئهد و این به دلیل آن هست که منافقان افراد شناخته نشده ای هستند . آنها خودشان هویت خود را پنهان می کنند خداوند آنها را نه مستقیم و نه غیر مستقیم مورد خطاب قرار نمی دهد. تا هویت آنها مخفی بماند و این به این دلیل است که خداوند ستار العیوب هست و تا شخص خودش نخواهد رازش فاش شود خداوند راز او را فاش نمی کند
در آیه های زیر دقت کنید که خداوند با چه کسانی مستقیم حرف می زند .
یٰأَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا... _الأحزاب (41، 70، 56 ، 69،49،9،53) - الأنفال (،45، 24، 29 ، 15، 20، 27) - الحج (77)- البقرة (282، 267،254 ، 183، 208،278 ، 264، 172، 104 ، 178، 153) - النساء (71،43 ، 19،29 ، 34 ، 59 ،135 ،94، 144، 136 )- آل‌عمران (102 ،118 ،149،100،130، 156 )- محمد (33) - المائدة (1 ،80، 35 ،2 ،6 ،90 ، 87 ، 105، 11،94، 57 ،54 ،101 ، 106 ،95 ) - الصف (14 ، 10) - التوبة (23 ، 38 ، 34 ، 28 ، 123) الحشر (18) المنافقون (9)- التغابن (14)- التحریم ( ، 8 ، 6)- الحدید (28)- المجادلة ( 9، 12، 11)- -الجمعة (9)- النور (27، 58 ، 21)- الحجرات (12، 6،1 ، 2 ، 11) - الممتحنة (13 ، 10 ، 1)-
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ... - فاطر (15) - لنساء ( 1 ، 107 ، 174)- البقرة (168)- النمل (16)- الحجرات (13)- فاطر (3)- یونس (23 ، 104 ، 57 ، 104)- المائدة (51)- لقمان (33)- الحج ( 73 ، 5 )
قُل یٰأَیُّهَا النّاسُ... یونس (108)- لأعراف (158)
قُل یٰأَیُّهَا الکٰفِرونَ ... الکافرون (1)
قُل یٰأَیُّهَا الَّذینَ هادوا... الجمعة (6)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ ... - - التوبة (73) - - الأحزاب (1)- التحریم (9 ، 1)- الأحزاب (28 ، 45 ، 59، 50 )- الأنفال (70، 34 ، 65)- الممتحنة (12)- الطلاق (1)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلۡإِنسَٰنُ ...- الانفطار (6) - فاطر (5)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ .... المدثر (1)
یَـٰٓأَیُّهَا ٱلۡمُزَّمِّلُ ... المزمل (1)
یٰأَیُّهَا الرُّسُلُ ... المؤمنون (51) -المائدة (40 ، 41، 67)-
یٰأَیُّهَا الَّذینَ أوتُوا الکِتٰبَ... النساء (47)
یَـٰٓأَیَّتُهَا ٱلنَّفۡسُ ٱلۡمُطۡمَئِنَّةُ ... فجر (29)

کلمه سامری سه بار در قران آمده است و در هر بار به جریان گوساله پرستی بنی اسرائیل که توسط او به راه انداخته شد اشاره شده است . البته قران برای گوساله پرستی بنی اسرائیل فعل جمع آورده است و منظور خداوند هم این هست فتنه گوساله پرستی در ذات بنی اسرائیل بود فقط سامری آن را هدایت نمود و به آن نقطه رسانید . دلیلش هم این بود که بنی اسرائیل مصر زده بودند و همچنان فکر بازگشت به تفکر مصر زدگی در ذاتشان بود . ( گوساله پرستی در بین جبتیان ( مصریان ) رواج داشت و بنی اسرائیل آرزو داشتند که مثل آنها تندیس خدایی از گوساله داشته باشند ولی مصریان به آنها اجازه ندادندزیرا تندیس گوساله و گربه از خدایان مخصوص آنان بود و به کسی دیگر اجازه گوساله پرستی را نمی دادند ) همان طور که در زمان پیامبر مسلمانان صدر اسلام مثل آنها جهالت زده بودند و فکر باز گشت به دوران جاهلیت در وجودشان لانه کرده بود . قران با بیان داستان سامری و کنار زدن جانشین پیامبر یعنی هارون که از طرف خدا تعیین و توسط حضرت موسی به مردم معرفی شده بود می خواهد به مسلمانان هشدار دهد شما هم ممکن است هر لحظه به دوران جهالت قبل از اسلام برگردید . و پیش بینی قرآن هم بجا بود کما اینکه بعد از وفات پیامبر مسلمانان صدر اسلام به عصر جاهلیت باز گشتند و بلافاصله هارون قرآن ( علی ( ع ) را که از طرف خداوند تعیین شده بود و توسط پیامبر به عنوان جانشین او در غدیر خم به مسلمانان معرفی شده بود کنار زدند . زیرا عشیره بازی در میان عرب میراث جاهلیت بود . بنی اسرائیل هم هارون را که از طرف خداوند به جانشینی موسی تعیین و توسط موسی ( ع ) به عنوان جانشینش معرفی شده بود کنار زده و به کار شبیه گوساله پرستی روی آوردند . (دقت شود جریان سامری در سوره طه امده و هر کسی می داند آل طه چه کسانی هستند )
در تورات به لفظ سامری اشاره نشده و از سامری و افعال او چیزی در تورات نیامده است . و این کار سامری به هارون نسبت داده شده است . در تورات کسی که گوساله پرستی را راه انداخت هارون بود . و این از انحرافات تورات هست . زیرا یهودیان عصر پیامبر نکته سنج بودند و خوب می فهمیدند قران دارد چه می گوید و خوب هم می دانستند که هارون قران هم همان مولا علی ( ع ) است و جریان خیبر و فتح آن توسط علی ( ع ) کینه آن حضرت را در دل آنها ایجاد کرده بود . و منظور آنها در مورد تحریف این داستان و نسبت دادن آن به هارون از آنجا سرچشمه می گرفت . در حالی که همه می دانیم هارون پیامبر و جانشین حضرت موسی بود و پیامبر خدا امکان ندارد مردم را به بت پرستی دعوت کند .
حال بحث ما روی واژه سامری هست . اگر لفظ سامری در تورات هم می آمد به شکل سامری نبود زیرا سامری واژه ای است که از عبری به عربی وارد شده است . واژه سامری در عبری می شود " شَمِری " یا شامری . چون اکثر کلماتی که از عبری وارد عربی می شود " ش" در آن به " س " تبدیل می شود . مثل "موشی" که عربی آن می شود :موسی " . یا مسیح که عبری آن می شود مشیخ.
سامری از نوادگان حضرت یعقوب بود . که نسبش به شمرون می رسید . شمرون پسر یساکار بود. یساکار پنجمین پسر حضرت یعقوب بود . در شجره نامه زیر نصب او را اینگونه می بینید.
( نام پسران حضرت یعقوب در تورات : 1 - رئوبین، 2 - شمعون، 3 - لاوی ، 4 - یهودا، 5 - یساکار ، 6 - زبولون، 7 - جاد، 8 - اشیر، 9 - یوسف، 10 - بنیامین 11 - دان 12 - نفتالی )
شمرون : چهارمین پسر یساکار است . و یساکار هم پنجمین فرزند یعقوب در تورات است
یساکار به روایت تورات 4 پسر به ترتیب زیر داشت :
1 - تولاع ، 2 - فوّه ، 3 - یوب ، 4 - شمرون
بنابرین سامری یا شمری منصوب است به شمرون که در بالا می بینید .
( رجوع شود به تورات ، پیدایش، 46 : 24 - 8 )
( تحقیق در مورد سامری از تورات توسط باقری )

وَأَشْرِکْهُ فِی أَمْرِی(طه 32)
در این کار [امر رسالت که به من محول شده ] او را هم شریک گردان . [ تا بتوانیم به کمک هم این مأموریت را به آخر برسانیم .]
أَشْرِکْ:فعل امر ساده از : شرک ،أَشرَکَهُ فِی أمرِهِ: او را در کار خود شریک کرد ( المنجد)
أَمْرِ:اسم ، جامد غیر مصدری از : ءمر، مأموریت ، کاری که به کسی محول شده (المنجد) دستورمحوله .
یعنی او را هم " اولِی الْأَمْرِ " ساز

اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی( طه :31)
به وسیله ی (کمک) او پشتم را محکم ساز و تقویتم کن .
اشْدُدْ: (امر ساده ، فَعَلَ یَفْعُلُ) ، شدد: کمک و تقویت کرد ، نیرومند کرد ( المنجد )،
بِهِ: به وسیلۀ او
أَزْرِی:(ءزر ) ، شَدَّ بِهِ اَزرَهُ : پشت خود را به او محکم کرد ( المنجد) .

(یعنى همین )هارون برادرم را.

افاک : اَفّاک: دروغ پرداز ، کسی که زیاد دروغ می گوید و از دروغ خود لذت می برد . دروغگوی بی پروا ، زیاد دروغگو, کسی که از روی عداوت و غرض به دروغگویی می پردازد ،دروغ گویی که ضعیف رای و کوتاه فکر باشد . ( نگارنده )
 توضيح : وای بر هر دروغگوی گنهکار ! ( ویل لکل افاک اثیم( جاثیه 7 ) ) افاک صیغه مبالغه است ، و به معنی کسی است که بسیار دروغ می گوید ، و گاه به کسی که دروغ بزرگ می گوید هر چند زیاد هم نباشد گفته شده .
(تفسیر نمونه ج : 21 ص : 237 )

فاء در اول این پنج آیه فاء ترتیب است . منظور از فاء ترتیب ، این است که معطوف بلافاصله بعد از معطوف علیه در حکم به آن بپیوندد ؛ مانند :" قام زَید فعمرو "یعنی قیام عمرو بلافاصله پس از قیام زید واقع شد . فاء ترتیب دو گونه است : معنوی ( حقیقی ) و ذکری ( لفظی )
در پنج آیه ی زیر فاء ترتیب از نوع ترتیب معنوی ( حقیقی ) می باشد به این معنا که معطوف و معطوف علیه دو چیز واقعی جدا از یکدیگرند .
وَ الْعادِیاتِ ضَبْحاً(1 ) فَالْمُورِیاتِ قَدْحاً(2 ) فَالْمُغیراتِ صُبْحاً(3 ) فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعاً(4 ) فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعاً(5 )
منبع :
مدنی ، علیخان بن احمد ، الحدائق اندامه فی شرح الفوائد الصمدیه ، قم : ذوی القربی ، ( بی تا )

گاهی بر خبر مُشَبَّهَةٌ بِالفعل لام مفتوحه داخل می شود . مانند : اِنَّ عَذابَ رَبِّکَ لَواِعٌ ( همانا عذاب پروردگارت شدنی است). این لام که در اول لَواِعٌ آمده لام ابتدا یا حرف ابتدا نامیده می شود در اعراب خبر تغییر نمی دهد .