قیامت، زمان حسابرسى از نعمت ها است.
ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم
«نعیم»، به معناى نعمت فراوان است. (مفردات)
2 - حسابرسى از نعمت ها در قیامت، اجتناب ناپذیر و بیرون از اختیار انسان ها است.
ثمّ لتسئلنّ
مجهول بودن «لتسئلنّ»، اشاره به نکته یاد شده دارد.
3 - توجّه به حسابرسى و مسؤولیت در برابر نعمت ها، بازدارنده انسان از دل خوشى به فراوانى آن و زمینه ساز ترک افتخار بر دیگران است.
ألهیکم التکاثر... ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم
4 - پرسش و حسابرسى از نعمت ها، زمینه ساز گرفتارى برترى جویان و تفاخر کنندگان به آتش دوزخ
لترونّ الجحیم ... ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم
نشان دادن جهنم به اهل تکاثر ـ پیش از بازخواست نعمت ها ـ بیانگر آن است که اهل تکاثر، باید پس از طى مراحل بازخواست و حسابرسى، جهنم را جایگاه خویش بدانند.
5 - افتخار بر دیگران در امتیازات مادى، کفران نعمت و زمینه ساز گرفتارى به دوزخ پس از حسابرسى است.
ألهیکم التکاثر ... ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم
6 - قیامت، داراى مراحلى گوناگون و ترتیب یافته است.
لترونّ ... ثمّ لترونّها ... ثمّ لتسئلنّ
7 - حسابرسى از نعمت ها، مرحله اى پس از مشاهده دوزخ و یقین به آن است.
ثمّ لترونّها ... ثمّ لتسئلنّ
8 - «فى المجمع، فى تفسیر قوله تعالى «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم»] هو الأمن و الصحّة ... روى ذلک عن أبى جعفر(ع) و أبى عبداللّه(ع);(1)
در «مجمع البیان» درباره تفسیر سخن خداوند «... عن النعیم» آمده: «نعیم» امنیت و سلامتى است ... این مطلب از امام باقر و امام صادق(ع) روایت شده است».
9 - «قال رسول اللّه(ص)... یابن مسعود! دع نعیم الدنیا و أکلها و حلاوتها و حارّها و باردها و لینها و طیّبها و ألزم نفسک الصبر عنها فإنّک مسؤول عن ذلک کلّه قال اللّه تعالى: «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم»;(2)
رسول خدا(ص) [به عبداللّه بن مسعود] فرمود: اى پسر مسعود! رها کن نعمت هاى دنیا و خوردنى هاى آن و شیرینى، گرم و سرد، نرم و گواراى آن را و نفس خود را وادار کن که در برابر آنها، صبر پیشه کند زیرا تو از تمامى آنها، سؤال خواهى شد. خداى تعالى فرموده: «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم».
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : «قال الرضا(ع) و لقد حدثنى أبى عن أبیه أبى عبداللّه الصادق(ع) ... قال: إنّ اللّه عزّوجلّ لایسئل عباده عمّا تفضّل علیهم و لایمنّ بذلک علیهم و الإمتنان بالإنعام مستقبح من المخلوقین فکیف یضاف إلى الخالق عزّوجلّ ما لایرضى المخلوق به و لـکنّ النعیم حبّنا أهل البیت و موالاتنا یسئل اللّه عباده عنه بعد التوحید و النبّوة لأنّ العبد إذا وفى بذلک ادّاه إلى نعیم الجنّة الذى لایزول;(3)
امام رضا(ع) فرمود: پدرم از پدر خویش از امام صادق(ع) براى من روایت کرده است که فرمود: خداى عزّوجلّ درباره آنچه به بندگانش تفضل کرده است، از آنها بازخواست نمى کند و با این کار بر آنان منّت نمى گذارد. منّت نهادن به جهت نعمت بخشیدن، از جانب مخلوق ها کار زشتى است; پس چگونه به خالق عزّوجلّ چیزى نسبت داده مى شود که مخلوق از نسبت دادن آن ناخشنود است؟! ولى نعیم [در آیه «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم»] محبت ما اهل بیت و [پذیرش ]ولایت ما است که خداوند همه بندگان را بعد از توحید و نبّوت، از آن بازخواست خواهد کرد; زیرا بنده اگر به آن نعمت وفادار باشد، او را به نعمت هاى بهشت که هرگز زایل نمى شود خواهد رساند».
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ] منظور از نعیمی که در قیامت هرکسی به واسطه آن زیر سوال می رود چیست ؟
ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیم ( تکاثر 8 )
در این آیه النعیم جمع نیست بلکه اسم مبالغه است یعنی نعمتی که ارزش آن خیلی زیاد است .از طرفی ال تعریف دارد و برای هر کسی هم شناخته شده است . بنابراین نمی تواند سوال از نعمت های فراوان منظور باشد و همچنین نمی تواند منظور از آن یک یک نعمت های خداوند باشد . در عربی صفت موقعی ال می گیرد که تابع اسمی باشد که ال دارد . در اینجا اگر آن را صفت بگیرم اسم معرفه قبل از آن محذوف است .
در قسمت تفسیر این آیه چون به روایاتی که در مورد النعیم اشاره شده دیگر بنده به آن نمی پردازم .
در زیارت نامه ی حضرت علی ( ع) می خوانیم :
« اَلسَّلامُ عَلى نِعْمَةِ اللَّهِ عَلَى الْأَبْرارِ» ( مفاتح الجنان زیارت نامه ی حضرت علی علیه السلام )
سلام بر نعمت خدا بر نیکان
حال این جمله از زیارت نامه ی علی (ع) را با ایه زیر مقایسه کنید :
إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِی نَعِیمٍ ( 22 مطففین ) ( 13 انفطار) دو بار در قران تکرار شده
همچنین در این آیه دقت کنید
...الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی...( مائده 3 )
در این آیه نیز پیامبر دین را به امتش اختصاص می دهد( دِینَکُمْ : دین تان را ) ولی نعمتی را که بر آنها تمام می کند به خودش نسبت می دهد (نِعْمَتِی : نعمتم را )
آنچه که از تدبر در این آیه به دست می آید این است که پیامبر به وسیله ی نعمتی که به خودش نسبت دارد دین امتش را تکمیل می کند . بنابراین نعمت در اینجا همان دین نیست زیرا دین به امتش تعلق دارد و نعمت به خودش .
در بین تمام زیارت نامه های معصومین نعمه الله لقبی هست که به امام علی (ع) اختصاص داده شده و به کسی دیگر اختصاص داده نشده . این نعمت چیزی نیست مگر ولایت مولا علی ( ع ) که خداوند در مورد آن بازخواست خواهد کرد . همان طور که در سوره نبا می فرماید در مورد او هر کسی زیر سوال خواهد رفت . در زیارت نامه ی امیرالمومنین علی ( ع ) می خوانیم :
السَّلامُ عَلَیک یا دِینَ اللّهِ الْقَوِیمَ، وَصِراطَهُ الْمُسْتَقِیمَ. السَّلامُ عَلَیک اَیهَا النَّبَاُ الْعَظِیمُ الَّذِی هُمْ فِیهِ مُخْتَلِفُونَ وَعَنْهُ یسْاَلُونَ.
همان طور که می دانیم تنها دعای واجب اهدنا الصراط المستقیم هست. صراط مستقیمی که مشخصه اصلی روندگاه آن این است که به آنها نعمت داده شده است. صراط الذین انعمت علیهم. از طرفی معصوم فرمود نحن صراط مستقیم و در زیارت نامه هم شهادت دادیم راه امام علی همان صراط مستقیم هست.
[ نظرات / امتیازها ]